Wat zal ons scheiden van de liefde van Christus? Ontbering, ellende of vervolging, honger of armoede, gevaar of het zwaard? Maar wij zegevieren in dit alles glansrijk dankzij hem die ons heeft liefgehad.
Romeinen 8:35-37
Aan mijn broeders en zusters, ik groet u in de vreugde en de vrede van Christus.
Wat zal ons scheiden van de liefde van Christus? Wie en wat kan ons scheiden van de liefde van Christus?
We zijn hier verzameld in een jaar waarin we herdenken hoe de oorlog de mensheid heeft kunnen scheiden, in dit land, op dit continent, waardoor grote delen van de wereld beïnvloed werden. Miljoenen mensen stierven, nog meer miljoenen werden gescheiden van hun dierbaren door ontbering, angst, vervolging, honger, naaktheid, gevaar, het zwaard - en andere wapens. Mensen, soldaten en anderen, leden - zoals mensen altijd en overal wanneer er oorlog is. Sommigen werden het slachtoffer van genocide.
We zijn deze dagen diep bezorgd zijn over hoe ontbering, geweld, terreur en oorlog zich in andere delen van de wereld hebben ontwikkeld - en ook weer op dit continent. Weleren hoe mensen die in een stad of een land samengeleefd hebben, nu met harde hand worden van elkaar worden gescheiden, verplicht worden om hun familie en buren achter te laten. Sommigen worden vervolgd omwille van hun geloof, sommigen worden zelfs gedwongen om hun geloof af te zweren. We denken ook aan aartsbisschop Mar Yohanna Gregorios Ibrahim en aartsbisschop Paul Yazigi en de velen die worden gegijzeld, gescheiden van hun dierbaren en hun heiligdommen en bisdommen door zinloos geweld.
Mijn gedachten gaan naar de mensen in Zuid-Soedan, waar de krijgsheren hun eigen belangen najagen in de naam van hun stammen en gewone mensen uit elkaar dwingen en tegen elkaar opzetten, en vandaar hen de hongersnood en het gevaar injagen.
En naar Korea, waar een oorlog die nog niet afgelopen is, nog steeds families en volkeren in Noord- en Zuid-Korea scheidt. En de namen van de plaatsen en landen van geweld, waarover we de hele zomer hebben gehoord: Israël, Palestina, Gaza, Nigeria, Oekraïne, en vele andere, landen en regio's, waar mensen niet samenleven als buren, maar in conflicten die moeten opgelost worden met politieke middelen voor rechtvaardigheid en vrede en niet door het militaire geweld te doen toenemen. Of waar mensen worden geconfronteerd met hoe mensen niet in vrede leven met de schepping en vechten tegen de gevolgen van de klimaatveranderingen.
Scheiding en oorlog voeden elkaar. De macht van de zonde, geweld en dood zaaien verdeeldheid en scheiden ons van elkaar, terwijl wij door God geschapen zijn om in gemeenschap met elkaar te leven.
Een eeuw geleden, toen deze plek en dit continent een slagveld was, stierven soldaten, werden gebouwen vernield – net zoals veel illusies. Velen moesten ook hun overtuiging en vertrouwen in de vooruitgang van de mensheid opgeven, in het bijzonder de Europese waarden en het geloof dat hier en in andere delen van de wereld gedeeld wordt.
Toen de Eerste Wereldoorlog uiteindelijk eindigde, stelden velen het beetje vertrouwen dat hen nog restte na de gruwel,in verdragen en akkoorden tussen de staten van de nieuwe wereldorde. De volkeren van de wereld zouden inderdaad moeten leren: nooit meer oorlog.
We weten dat dit niet het einde was. Deze stad, dit land en zijn bevolking werden zelfs in meer en soms zelfs bruter geweld en zelfs groter gevaar gedreven.
Na de Eerste Wereldoorlog en nog meer na de Tweede Wereldoorlog namen wereldleiders nieuwe initiatieven om conflicten aan te pakken en te voorkomen,, met een politieke en diplomatieke aanpak, door het opzetten van multilaterale instellingen, waarvan er een aantal gevestigd zijn in mijn eigen stad, Genève. De Wereldraad van Kerken was reeds voorzien vóór de Tweede Wereldoorlog, maar werd pas daarna opgericht, om te voorkomen dat de kerken door oorlog en conflicten verdeeld zouden worden en eerder vredestichters en vredebouwers zouden worden, waartoe we opgeroepen zijn. Het verhaal van scheiding en oorlog was herhaald. Nu was het tijd om samen toe te geven dat er iets sterkers was dan de kracht van scheiding en oorlog. "God verenigt, de Vijand verdeelt", dit was een van de thema's op de eerste vergadering van de Wereldraad van Kerken in Amsterdam 1948.
De sterkste verhalen uit de Eerste Wereldoorlog zijn die van hoe soldaten elkaar ontmoetten en met elkaar praatten over de grenzen en elkaar als broeders en medemensen erkennen. Iets kan sterker zijn dan deze scheidingen van oorlog en conflict.
Van de levensbedreigende situaties en dodelijke krachten van vandaag, zijn velen van jullie gekomen om in deze gemeenschap vandaag te verzamelen. Samen hebben we de moed om ons hart en onze stem te verheffen om te bidden voor gerechtigheid en vrede voor iedereen van Gods schepping. Wat voedt onze drijfveren? Hoe duiden we onze handelingen uit geloof?
Paulus schreef aan de christelijke gemeenschap in Rome, dat machtige centrum van het grote rijk. Veel Romeinse burgers stelden hun vertrouwen in de keizerlijke beweringen dat Rome het centrum van rechtvaardigheid, vrede en kracht was. Alle hoop op gerechtigheid en vrede lagen daar. Paulus geeft iets anders. Hij geeft een duidelijke beschrijving van de motivaties en het geloof om deze geloofsgemeenschap aan te moedigen en te inspireren. Deze gemeenschap raakte later, net als hij, zeer bekend met vervolging, geweld en verlies.
Rijken - groot of klein - zijn tijdelijk. Ze zouden gerechtigheid en vrede kunnen en moeten bevorderen. Maar ze bevorderen ook hun eigen belangen, vaak ten koste van de belangen en het welzijn van de meest kwetsbaren. Naties komen en gaan. Ze hebben nooit het laatste woord.
Gods gerechtigheid duurt eeuwig. Gods gerechtigheid manifesteert zich niet door de kracht van machtige naties, maar door trouw aan ons. Het wordt uitgedrukt in de dood, de opstanding en het leven van Christus. Alles is gezegd en samengevat in het Kruis. Als God daar kan zijn, kan God bij elke mens zijn, in iedere situatie . "Zal Hij, die zijn eigen Zoon niet heeft gespaard, maar Hem omwille van ons allen heeft prijsgegeven, ons met Hem niet alles schenken?” (Romeinen 8:32). Dus op de vraag wie ons zal scheiden van de liefde van Christus, verkondigt Paulus met vreugde: Niemand of niets kan ons scheiden van de liefde van God in Christus Jezus. Want het is de liefde van de gekruisigde en verrezen Christus.
Gods gerechtigheid wordt gevoed door de liefde van God.
Daarom kunnen we bidden zoals we deden op de tiende vergadering van de Wereldraad van Kerken vorig jaar in Busan, Korea: God van Leven, leid ons naar gerechtigheid en vrede. Van daaruit zijn we begonnen aan een pelgrimstocht van gerechtigheid en vrede. Wij zijn geroepen om samen deel te nemen aan dit leven volgens de waarden van het Koninkrijk van God. En wij zijn hier bijeen om een deel van het antwoord hierop te zijn, geroepen om te laten zien dat niets ons kan scheiden van de liefde van God. God houdt zelfs van zijn vijanden. De liefde zal nooit vergaan. (1 Kor 13: 8).
Het is deze hoop die ons oproept om vooruit te gaan in het geloof. Met alle mensen, die gemaakt zijn om samen – en niet gescheiden - te leven.
AMEN